Studio Ghibli to japońskie studio animacyjne, posiadające na swoim koncie ponad 20 pełnometrażowych filmów anime. Jednym z najważniejszych dzieł studia jest anime „Spirited Away: W krainie bogów”, które może się pochwalić dochodem z kin wynoszącym ponad 355 milionów dolarów, Oscarem dla najlepszego długometrażowego filmu animowanego, statuetką Złotego Niedźwiedzia, czy też nagrodą Annie dla Najlepszy pełnometrażowego filmu animowanego.
W moich wyliczeniach wziąłem pod uwagę oceny filmów Studia Ghibli na następujących portalach: MyAnimeList, Anime-Planet, AniDB oraz portalu Filmweb. Ostatecznie każdy film otrzymał ocenę wyciągniętą ze średniej ważonej - ocena z MyAnimeList miała największy wpływ na końcowy wynik, zaś oceny wystawione przez widzów Filmweb i AniDB były czynnikami o najmniejszej wadze.
Miejsce 1: Spirited Away: W krainie bogów.
ang. Spirited Away | jap. Sen to Chihiro no Kamikakushi
Data wydania: 20 lipca 2001 r. | Reżyser: Hayao Miyazaki
Wielkie dzieło Studia Ghibli, za którego scenariusz i reżyserię dopowiadał Hayao Miyazaki. 10-letnia Chihiro Ogino wraz ze swoimi rodzicami odbywa podróż do nowego domu. Rodzina gubi drogę i nieświadomie wkracza do krainy bogów. Kolejnym błędem popełnionym przez rodziców Chihiro jest zjedzenie cudzych potraw, przez co oboje zostają przemienieni w świnie. Chcąc uratować siebie i swoich rodziców, dziewczynka rozpoczyna pracę u wiedźmy Yubaby.
Miejsce 2: Księżniczka Mononoke.
ang. Princess Mononoke | jap. Mononoke Hime
Data wydania: 12 lipca 1997 r. | Reżyser: Hayao Miyazaki
Film fantasy opowiadający o młodym wojowniku o imieniu Ashitaka, który angażuje się w walkę pomiędzy bogami lasów, a ludźmi, którzy nie bacząc na przyrodę i zwierzęta zużywają wszelkie ziemskie zasoby. Nasz bohater jest ostatnim księciem plemienia Emishi, który w wyniku walki z demonem zostaje przeklęty. Aby pozbyć się przekleństwa zmuszony jest wyruszyć do legendarnego boga zwierząt. Po drodze spotka tytułową księżniczkę Mononoke.
Miejsce 3: Ruchomy zamek Hauru.
ang. Howl's Moving Castle | jap. Howl no Ugoku Shiro
Data wydania: 20 listopada 2004 r. | Reżyser: Hayao Miyazaki
Historia 18-letniej Sophie, młodej i odpowiedzialnej kobiety, która zarabia na życie szyjąc kapelusze. Pewnego dnia sklep Sophie odwiedza czarownica, która rzuca klątwę na dziewczynę, przemieniając ją w 90-letnią staruszkę. Zrozpaczona dziewczyna opuszcza dom i trafia do ruchomego zamku czarodzieja Hauru. Zatrudnia się tam jako służąca, jednocześnie mając nadzieję na złamanie klątwy. W osiągnięciu celu pomóc ma jej demon ognia o imieniu Kalcyfer.
Miejsce 4: Grobowiec świetlików.
ang. Grave of the Fireflies | jap. Hotaru no Haka
Data wydania: 16 kwietnia 1988 r. | Reżyser: Isao Takahata
Grobowiec świetlików to jedno z najważniejszych dzieł Studia Ghibli. Film został oparty na pół-autobiograficznej powieści Akiyukiego Nosaki. Jest to antywojenny film opowiadający o dwójce dzieci, rodzeństwie, które w ostatnich miesiącach II Wojny Światowej toczy rozpaczliwą walkę o przetrwanie. 14-letni chłopak i jego młodsza siostra stracili na wojnie oboje rodziców. Teraz na wyspie Kobe walczą z samotnością i głodem, a ich jedyną pociechą są świetliki.
Miejsce 5: Nausicaä z Doliny Wiatru.
ang. Nausicaä of the Valley of the Wind | jap. Kaze no Tani no Nausicaä
Data wydania: 11 marca 1984 r. | Reżyser: Hayao Miyazaki
To anime zostało stworzone na rok przed faktycznym utworzeniem Studia Ghibli, jednakże z uwagi na fakt, że pracowali przy nim późniejsi założyciele studia, Nausicaä z Doliny Wiatru jest zaliczana do dzieł Ghibli. Postapokaliptyczny film, którego akcja została osadzona w świecie porośniętym toksyczną dżunglą, zamieszkiwanym przez ogromne owady. Główną bohaterką jest tytułowa Nausicaä, która angażuje się w walkę pomiędzy ludźmi a owadami.
Miejsce 6: Mój sąsiad Totoro.
ang. My Neighbor Totoro | jap. Tonari no Totoro
Data wydania: 16 kwietnia 1988 r. | Reżyser: Hayao Miyazaki
Japoński film animowany z 1988 roku, będący jednym z pierwszych i największych dzieł Studia Ghibli. Anime opowiada historię dwóch sióstr – Satsuki i Mei – które wraz ze swoim ojcem przeprowadzają się na wieś, by być bliżej swojej matki przebywającej w szpitalu. Po przybyciu na miejsce dziewczynki odkrywają, że ich dom jest zamieszkany przez niewielkie czarne stworzonka. Wkrótce poznają kolejne duchy lasu, w tym niezwykłego Totoro.
Miejsce 7: Laputa – podniebny zamek.
ang. Castle in the Sky | jap. Tenkuu no Shiro Laputa
Data wydania: 2 sierpnia 1986 r. | Reżyser: Hayao Miyazaki
Pierwszy film Hayao Miyazakiego wydany pod sztandarem Studia Ghibli. Główną bohaterką filmu jest dziewczynka o imieniu Sheeta, której jedyną pamiątką po rodzicach jest tajemniczy kamień umożliwiający lewitację. Podobno pochodzi on z Laputy, legendarnego zamku w chmurach. Pewnego dnia dziewczynka poznaje chłopca o imieniu Pazu, który twierdzi, że jego ojciec widział Laputę. Pomiędzy dziećmi rodzi się przyjaźń, wzmacniana przez wspólną przygodę.
Miejsce 8: Szept serca.
ang. Whisper of the Heart | jap. Mimi wo Sumaseba
Data wydania: 15 lipca 1995 r. | Reżyser: Yoshifumi Kondou
Historia czternastolatki o imieniu Shizuku Tsukishima, która ponad wszystko kocha czytać książki i tworzyć poezję. Pewnego dnia dziewczyna odkrywa, że jej pasję do dzieł literackich podziela pewien chłopak o imieniu Seiji Amasawa, który wypożycza te same tytuły co ona. Kiedy wreszcie nasza bohaterka poznaje Seiji’ego, szybko się ze sobą zaprzyjaźniają. Inspirowana niezwykłym talentem Seiji’ego i podszeptami swojego serca, Shizuku postanawia zrobić coś dla siebie i swoich marzeń.
Miejsce 9: Księżniczka Kaguya.
ang. The Tale of the Princess Kaguya | jap. Kaguya-hime no Monogatari
Data wydania: 23 listopada 2013 r. | Reżyser: Isao Takahata
Kaguya-hime no Monogatari to japoński film animowany z 2013 roku, znany również jako Opowieść o Księżniczce Kaguya. Anime bazuje na znanej baśni z okresu Heian „Opowieść o zbieraczu bambusu”, której fabuła toczy się wokół dziewczyny o imieniu Kaguya, znalezionej jako niemowlę w łodydze bambusu. Kiedy dorosła, wyrosła na kobietę o nieziemskiej urodzie, która nie mogła się opędzić od zalotników.
Miejsce 10: Podniebna poczta Kiki.
ang. Kiki's Delivery Service | jap. Majo no Takkyuubin
Data wydania: 29 lipca 1989 r. | Reżyser: Hayao Miyazaki
Podniebna poczta Kiki to film anime opowiadający historię 13-letniej czarownicy o imieniu Kiki, która zgodnie z tradycją opuszcza swój dom i wyrusza do miasteczka, w którym nie ma żadnych wiedźm. Wraz z dziewczyną, w podróż wybiera się czarny mówiący kot o imieniu Jiji. Po przybyciu na miejsce, w zamian za zakwaterowanie, dziewczyna podejmuje się dostarczania przesyłek przy pomocy latającej miotły.
Miejsce 11: Marnie. Przyjaciółka ze snów.
ang. When Marnie Was There | jap. Omoide no Marnie
Data wydania: 19 lipca 2014 r. | Reżyser: Hiromasa Yonebayashi
Bohaterką filmu jest nastolatka o imieniu Anna Sasaki. Dziewczyna choruje na astmę i izoluje się od swoich rówieśników, czym przysparza wiele trosk i zmartwień swoim przybranym rodzicom. Zgodnie z zaleceniem lekarza Anna zostaje wysłana na wieś, do ciotki i wuja mieszkających nad morzem. Tu odkrywa tajemniczą, opuszczoną rezydencję, która nie jest tak pusta, jak się wydaje. W rezydencji Anna poznaje Marnie, będącą dzieckiem zamożnych cudzoziemców i kimś o niezwykłej przeszłości.
Miejsce 12: Zrywa się wiatr.
ang. The Wind Rises | jap. Kaze Tachinu
Data wydania: 20 lipca 2013 r. | Reżyser: Hayao Miyazaki
Film ten jest hołdem jaki Studio Ghibli złożyło Jirou Horikoshi’emu - głównemu inżynierowi wielu japońskich myśliwców II wojny światowej, twórcy sławnego myśliwca Mitsubishi A6M Zero. Poznajemy historię życia Jirou, którego marzenia pilotowania samolotów zostało pogrzebane przez wadę wzroku. Wraz z bohaterem jesteśmy świadkami wielkiego trzęsienia ziemi w Kanto w 1923 r., obserwujemy rozwój lotnictwa, doświadczamy miłości i pogoni za marzeniami.
Miejsce 13: Tajemniczy świat Arrietty.
ang. Arrietty | jap. Karigurashi no Arrietty
Data wydania: 17 lipca 2010 r. | Reżyser: Hiromasa Yonebayashi
Film będący japońską adaptacją powieści „The Borrowers” (pol. Pożyczalscy), Mary Norton. Bohaterem tej opowieści jest Shou, młody, chorowity chłopak, spędzający lato w domu swojej ciotki. Wkrótce po przybyciu na miejsce, nastolatek dokonuje niesamowitego odkrycia – poznaje malutką dziewczynę o imieniu Arrietty, mieszkającą wraz z rodzicami pod podłogą domu. Ta niezwykła przyjaźń wywołuje nieoczekiwane zdarzenia, które odciskają piętno na życiu małych i dużych ludzi.
Miejsce 14: Szkarłatny pilot.
ang. Porco Rosso | jap. Kurenai no Buta
Data wydania: 18 lipca 1992 r. | Reżyser: Hayao Miyazaki
Anime według scenariusza i w reżyserii Hayao Miyazakiego, wydane przez Studio Ghibli w 1992 roku. Fabuła filmu koncentruje się wokół weterana I Wojny Światowej i asa myśliwskiego znanego jako Szkarłatny pilot. Na bohaterze ciąży klątwa świńskiego wyglądu, co nie przeszkadza mu w zwalczaniu podniebnych piratów. Przestępcy nie zamierzają stać bezczynnie, dlatego sami zatrudniają amerykańskiego asa przestworzy, by ten zlikwidował Szkarłatnego pilota.
Miejsce 15: Makowe wzgórze.
ang. From Up on Poppy Hill | jap. Coquelicot-zaka kara
Data wydania: 16 lipca 2011 r. | Reżyser: Gorou Miyazaki
Ze względu na zbliżające się Igrzyska Olimpijskie, jeden ze starych budynków wykorzystywanych przez uczniów ma zostać rozebrany. Umi Matsuzaki pomaga klubowi gazetowemu w rozpowszechnianiu informacji o tej sprawie, w nadziei na ocalenie budynku. W tym czasie dziewczyna stopniowo zaczyna się zakochiwać w chłopaku o imieniu Shun Kazama. Jako, że Shun jest sierotą, oboje zaczynają szukać wskazówek dotyczących przeszłości chłopaka. Wkrótce odkrywają coś, co może przeszkodzić w ich miłości.
Miejsce 16: Ponyo.
ang. Ponyo | jap. Gake no Ue no Ponyo
Data wydania: 19 lipca 2008 r. | Reżyser: Hayao Miyazaki
Pewnego dnia złota rybka Brunhilda, córka ludzkiego czarnoksiężnika i bogini morza, wymknęła się z domu i wpadła w tarapaty. Uratowana przez Sousuke, pięcioletniego chłopca, otrzymuje od niego nowe imię – Ponyo. Z czasem znajomość tych dwojga doprowadza do zachwiania równowagi w przyrodzie, czego efektem są ogromne przypływy. Aby przywrócić światu równowagę i pozwolić Ponyo zostać człowiekiem, Sousuke musi przejść starożytny test.
Miejsce 17: Narzeczona dla kota.
ang. The Cat Returns | jap. Neko no Ongaeshi
Data wydania: 19 lipca 2002 r. | Reżyser: Hiroyuki Morita
Licealistka Haru Yoshioka pewnego dnia ratuje kota przed śmiercią pod kołami ciężarówki. Uratowanym okazuje się być Lune, książę królestwa kotów. W dowód wdzięczności koci król wysyła Haru prezenty i zaprasza ją do królestwa kotów, aby dziewczyna została żoną Lune. By wykaraskać się z tarapatów, nastolatka udaje się po pomoc do kota imieniem Baron Humbert von Gikkingen. Zbyt długie przebywanie w kocim świecie może się skończyć całkowitą przemianą w kota, dlatego Haru i Baron muszą się śpieszyć.
Miejsce 18: Powrót do marzeń.
ang. Only Yesterday | jap. Omoide Poroporo
Data wydania: 20 lipca 1991 r. | Reżyser: Isao Takahata
Anime z 1991 roku napisane i wyreżyserowane przez Isao Takahata, oparte na mandze autorstwa Hotaru Okamoto and Yuko Tone. Główną bohaterką filmu jest 27-letnia kobieta o imieniu Taeko, stanu wolnego, aktualnie żyjąca i pracująca w Tokio. Kobieta nie jest do końca zadowolona ze swojego życia, dlatego wybiera się na urlop do rodziny mieszkającej na wsi. Ta wycieczka będzie dla niej nostalgicznym powrotem do lat dzieciństwa.
Miejsce 19: Szopy w natarciu.
ang. Pom Poko | jap. Heisei Tanuki Gassen Ponpoko
Data wydania: 16 lipca 1994 r. | Reżyser: Isao Takahata
Wzgórza Tama, znajdujące się na obrzeżach Tokio, zostały wybrane jako miejsce budowy nowych osiedli mieszkaniowych. Podczas gdy ludzie zdobywają nową przestrzeń życiową, szopy powoli ją tracą. W filmie obserwujemy tanuki (japońska nazwa jenotów, szopów), które jednoczą się w nadziei na wspólne powstrzymanie ludzkich projektów budowlanych. Operacja nie będzie łatwa, ale pomocne mają się okazać legendarne zdolności tanuki do zmiany w różne rzeczy, byty, a nawet w ludzi.
Miejsce 20: Rodzinka Yamadów.
ang. My Neighbors the Yamadas | jap. Tonari no Yamada-kun
Data wydania: 17 lipca 1999 r. | Reżyser: Isao Takahata
W tym filmie Studio Ghibli odeszło od tradycyjnego stylu anime na rzecz stylu komiksowego. Film jest serią krótkich historii, pozwalających nam obserwować zwariowane relacje rodzinne Yamadów: babki, ojca i matki, nastoletniego syna, córki w wieku przedszkolnym, a nawet psa. Zgubienie dziecka w domu towarowym, walka o kontrolę nad telewizorem, odpoczynek po ciężkiej pracy, stawienie czoła osobom zakłócającym ciszę nocną – to tylko kilka z sytuacji jakie dane nam będzie obserwować.
Miejsce 21: Opowieści z Ziemiomorza.
ang. Tales from Earthsea | jap. Ged Senki
Data wydania: 29 lipca 2006 r. | Reżyser: Gorou Miyazaki
Jest to pierwszy film za jakiego reżyserię odpowiadał Gorou Miyazaki, syn Hayao Miyazaki’ego. Jego fabuła opiera się na pierwszych książkach cyklu fantasy Ziemiomorze (Earthsea), stworzonego przez Ursulę K. Le Guin. Film opowiada o losach Geda Krogulca, potężnego arcymaga, który wyrusza odkryć tajemnicę klęsk nękających krainę Ziemiomorza. Po drodze spotyka księcia Arrena, zbiegłego spadkobiercę Enlad. Razem wyruszają do nadmorskiej osady Hort, gdzie czekają na nich nieoczekiwane kłopoty.
Miejsce 22: Szum morza.
ang. Ocean Waves | jap. Umi ga Kikoeru
Data wydania: 5 maja 1993 r. | Reżyser: Tomomi Mochizuki
Akcja filmu rozgrywa się w mieście Kōchi, na japońskiej wyspie Sikoku. Jest to szkolna historia miłosna, której akcja obraca się wokół miłosnego trójkąta. Historia opowiedziana jest z perspektywy Taku Morisaki, którego przyjaźń z Yutakim Matsuno została wystawiona na próbę, gdy do ich szkoły przeniosła się piękna dziewczyna o imieniu Muto Rikako. Całość opowiedziana jest w formie retrospekcji i rozpoczyna się w momencie, w którym Taku Morisaki widzi znajomą kobietę na pobliskim peronie.
Miejsce 23: Skorek i czarownica.
ang. Earwig and the Witch | jap. Aya to Majo
Data wydania: 30 grudnia 2020 r. | Reżyser: Gorou Miyazaki
Dorastając w sierocińcu na brytyjskiej wsi, Aya nie ma pojęcia, że jej matka miała magiczne moce. Życie dziewczynki ulega drastycznej zmianie, gdy w sierocińcu zjawia się dziwna para chcąca ją adoptować. Zmuszona spędzać dni z samolubną czarownicą, uparta młoda dziewczynka wyrusza na poszukiwanie sekretów swoich nowych opiekunów. Wkrótce odkrywa świat zaklęć i eliksirów oraz tajemniczą piosenkę, która może być kluczem do znalezienia rodziny, której zawsze pragnęła.
Inne filmy Studia Ghibli
Czerwony żółw (2016)
Mogliście zauważyć, że na powyższej liście brakuje filmu „Czerwony żółw” (ang. The Red Turtle), o którym wspominałem już na samym wstępie. Nie został uwzględniony w rankingu, ze względu na to, że wiele baz filmowych nie klasyfikuje go w kategorii filmu anime – z taką sytuacją mamy do czynienia między innymi z portalem MyAnimeList. Przez to jego ostateczna ocena, wystawiana na potrzeby tego materiału, byłaby niekompletna.
Chociaż „Czerwony żółw” uznawany jest za film Studia Ghibli, to warto mieć na uwadze, że jest koprodukcją japońsko-francuską, pierwszym filmem Ghibli powstałym poza Japonią. Mimo iż w gronie producentów znalazł się Toshio Suzuki, to reżyserią filmu zajął się holenderski animator Michael Dudok de Wit. Krótki wywiad ze wspomnianym Panem możecie obejrzeć w poniższym materiale „Making of the Red Turtle”.
Kimitachi wa Dou Ikiru ka
14 lipca 2023 roku Studio Ghibli planuje wydać film anime Kimitachi wa Dou Ikiru ka (ang. How do you live?), który ma być ostatnim dziełem reżysera Hayao Miyazaki'ego. Tytuł filmu został zaczerpnięty od książki pisarza Genzaburou Yoshino z 1937 roku o tej samej nazwie, która ma mieć wielkie znaczenie dla bohatera tego tytułu.
Fabuła samej książki podąża za 15-letnim chłopcem o imieniu Junichi Honda, zwanym Koperu (od astronoma Mikołaja Kopernika), który po przeprowadzce do domu wuja, zajmuje się tematami duchowego rozwoju i ogólnych ludzkich doświadczeń. Sama powieść kończy się pytaniem narratora do czytelnika: "Jak żyjesz?".
Filmy Studia Ghibli dostępne na Netflix
W 2020 roku platforma Netflix pozyskała prawa do 21 filmów Studia Ghibli. Filmy zostały dodane do katalogu serwisu w trzech rzutach – pierwszy z nich miał miejsce 1 lutego 2020, drugi nastąpił 1 marca 2020, zaś 1 kwietnia 2020 dodano ostatnie filmy. Poniżej zamieszczam bezpośrednie linki pod którymi możecie obejrzeć dany film.
- 1 lutego 2020 r.:
„Laputa – podniebny zamek” (1986 r.), „Mój sąsiad Totoro” (1988 r.), „Podniebna poczta Kiki” (1989 r.), „Powrót do marzeń” (1991 r.), „Szkarłatny pilot” (1992 r.), „Szum morza” (1993 r.), „Opowieści z Ziemiomorza” (2006 r.)
- 1 marca 2020 r.:
„Nausicaä z Doliny Wiatru” (1984 r.), „Księżniczka Mononoke” (1997 r.), „Rodzinka Yamadów” (1999 r.), „Spirited Away: W krainie Bogów” (2001 r.), „Narzeczona dla kota” (2002 r.), „Tajemniczy świat Arrietty” (2010 r.), „Księżniczka Kaguya” (2013 r.)
- 1 kwietnia 2020 r.:
„Pom Poko” (1994 r.), „Szept serca” (1995 r.), „Ruchomy zamek Hauru” (2004 r.), „Ponyo” (2008 r.), „Makowe wzgórze” (2011 r.), „Zrywa się wiatr” (2013 r.), „Marnie. Przyjaciółka ze snów” (2014 r.)
- 19 listopada 2021 r.:
„Skorek i czarownica” (2020 r.)
KOMENTARZE