Pozwólcie, że zabiorę Was w podróż do świata pełnego barw, ruchu i ekspresji - świata anime. Anime, to nie tylko rysunki na ekranie, to forma sztuki, której podstawą jest animacja. Co jednak sprawia, że ta animacja jest tak niepowtarzalna, że choćbyśmy widzieli zaledwie kilka kadrów, od razu wiemy, że to anime? Czyżby tajemnicę stanowiły te charakterystyczne wielkie oczy? Czy może ten specyficzny styl rysowania? A może to coś więcej, coś, co skrywa się za kulisami produkcji? Tak, dobrze przypuszczacie. Dziś skupimy się na kluczowym elemencie, który sprawia, że anime jest tym, czym jest - technikach oszczędnej animacji.
Anime, jak wiele innych form mediów, jest produktem swojego środowiska. Przemysł animacji w Japonii musiał radzić sobie z ograniczeniami budżetowymi, technicznymi i czasowymi, gdy próbował zaspokoić rosnące zapotrzebowanie widzów na nowe, ekscytujące historie. W efekcie, techniki oszczędnej animacji stały się nie tylko niezbędne, ale wręcz charakterystyczne dla stylu anime.
 |
| Fot. Zatrzymana klatka przedstawiająca zachodzące słońce |
Ale co to właściwie znaczy, "oszczędna animacja"? Oszczędna animacja, znana również jako "limited animation", to metoda animacji, która ma na celu minimalizowanie liczby rysunków potrzebnych do stworzenia sekwencji. Zamiast animować każdy pojedynczy ruch postaci, twórcy anime skupiają się na kluczowych elementach ruchu, a następnie interpolują między nimi, tworząc iluzję płynności. To trochę jak magia, z jednej strony masz statyczny rysunek, z drugiej płynną animację. Ale między tymi dwoma punktami, kiedy dokładnie zachodzi ta magia? Cóż, to jest właśnie temat naszej dzisiejszej podróży.
Poznanie technik oszczędnej animacji pozwoli nam zrozumieć, jak twórcy anime przekraczają granice możliwości, łącząc sztukę z nauką, aby stworzyć historie, które przenoszą nas w inny świat. Więc zapnijcie pasy, bo zaraz zaczynamy naszą podróż do serca anime.
Spis treści
Krótkie wprowadzenie do historii animacji
Zasada oszczędnej animacji
Techniki oszczędnej animacji w anime
Osamu Tezuka i jego wpływ na oszczędną animację
Podsumowanie
Krótkie wprowadzenie do historii animacji
Zanim zagłębimy się w techniki oszczędnej animacji stosowanej w anime, pozwólcie, że zanurzymy się na chwilę w historii animacji jako takiej. Animacja, jako forma ekspresji, ma długą i barwną historię. Od prehistorycznych malowideł na ścianach jaskiń, poprzez magiczne latarnie XVII wieku, aż po komputerowe animacje Pixar - człowiek zawsze dążył do oszukania oka i umysłu, by wydobyć ruch z nieruchomych obrazów.
Pierwsze filmy animowane powstały już na przełomie XIX i XX wieku, a ich pionierami byli między innymi Charles-Émile Reynaud oraz James Stuart Blackton. W tamtych czasach krótkometrażowy film animowany, trwający około 10-15 minut, zawierał od 300 do ponad 700 rysunków. Był to jedynie początek drogi, która doprowadziła nas do współczesnej animacji, obejmującej takie techniki jak: rysunek ołówkiem, animacja komputerowa, gry wideo, a nawet rzeczywistość wirtualna.
W Stanach Zjednoczonych, animacja zyskała popularność w latach 20. XX wieku, kiedy to studio Disney zaczęło tworzyć krótkometrażowe filmy animowane, które były pokazywane przed głównymi filmami w kinach. Ten sam Disney już w 1937 roku wydał swój pierwszy pełnometrażowy film animowany - "Królewnę Śnieżkę i siedmiu krasnoludków".
Od Disneya do Tezuki
Gdy Disney rozpoczynał swoją działalność, z drugiej strony świata, w Japonii, urodził się Osamu Tezuka, nazywany często "ojcem anime". To właśnie Tezuka wprowadził do świata animacji japońską estetykę i oryginalność, tworząc dzieła, które dostarczały artystycznych doznań, ale były również odważne pod względem treści i formy.
Ale jak doszło do powstania technik oszczędnej animacji? Cóż, historia ta jest ściśle związana z rozwojem anime, a jej korzenie sięgają czasów, kiedy Japonia starała się odnaleźć swoje miejsce na mapie globalnej animacji. Ale o tym już za chwilę...
By zrozumieć genezę oszczędnych technik animacji, musimy zanurzyć się w burzliwych latach powojennej Japonii. Osamu Tezuka, zainspirowany twórczością Walta Disneya i jego innowacyjnym podejściem do animacji, napędzany także rywalizacją z Toei Animation, postanowił stworzyć własne studio - Mushi Production. To właśnie tutaj, Tezuka, w 1963 roku, stworzył swój pierwszy serial anime przeznaczony dla telewizji, "Astro Boy".
Chcąc rywalizować z amerykańskimi gigantami animacji, Tezuka musiał stanąć w obliczu istotnego problemu - znacznie ograniczonych budżetów. W przeciwieństwie do swoich amerykańskich odpowiedników, Tezuka nie mógł pozwolić sobie na tworzenie 24 unikalnych klatek na sekundę (standard używany przez studia takie jak Disney do tworzenia płynnych, pełnych animacji). Zamiast tego, wprowadził do anime techniki oszczędnej animacji, które pozwoliły mu utrzymać produkcję, a jednocześnie zminimalizować koszty.
Tezuka zdecydował się na wykorzystanie techniki zwanej animacją "na trzy", w której jeden rysunek rozciągnięty jest na trzy klatki animacji. Ta technika polega na zredukowaniu liczby rysunków do minimum, co pozwala na oszczędność zarówno czasu, jak i zasobów. Zamiast tworzyć animację wyświetlającą 24 klatki na sekundę, Tezuka zdecydował się na wykorzystanie zaledwie 8 klatek, co stworzyło charakterystyczny, nieco szarpany styl animacji.
Tezuka nie poprzestał tylko na tym – poszedł dużo dalej. Zastosował technikę częściowej animacji (np. ruchome usta), w której tylko część klatki jest animowana - na przykład usta postaci podczas mówienia. Pozwoliło to na jeszcze większą oszczędność zasobów, a jednocześnie na zachowanie iluzji ruchu.
Inną techniką, którą wprowadził Tezuka, była tak zwana animacja bankowa. Polega ona na ponownym wykorzystaniu wcześniej stworzonych sekwencji animacji. Tezuka często używał tych samych sekwencji animacji w różnych odcinkach, zmieniając jedynie tło lub kontekst, aby stworzyć nową scenę.
Te techniki, mimo że były produktem konieczności i ograniczonych zasobów, miały ogromny wpływ na estetykę anime i stały się integralną częścią tego stylu. Dzięki nim, anime stało się unikalnym gatunkiem, różniącym się od swoich zachodnich odpowiedników.
Zasada oszczędnej animacji
Oszczędna animacja, znana również jako "limited animation" w języku angielskim, to technika, którą jest kluczem do zrozumienia, jak japońskie studia animacji radzą sobie z produkcją epickich serii anime, często składających się z setek odcinków. Ten termin jest nie tylko kluczowy dla zrozumienia procesu twórczego, ale również wpływa na ostateczny styl i estetykę anime, jakie znamy i kochamy.
Zgodnie z tą zasadą, animatorzy korzystają z serii technik mających na celu zmniejszenie ilości rysunków koniecznych do stworzenia płynnej animacji. Tradycyjna animacja, zwana również "pełną animacją" (full animation), zakłada, że każda klatka animacji jest unikalnym rysunkiem. W przypadku filmów tworzonych z prędkością 24 klatek na sekundę, oznacza to, że animatorzy muszą stworzyć 24 unikalne rysunki na każdą sekundę filmu. To niezwykle pracochłonne zadanie, które wymaga dużego zespołu animatorów i znacznej ilości czasu.
Oszczędna animacja to odpowiedź na te wyzwania. W praktyce technika ta oznacza minimalizowanie ruchu, zwiększanie statycznych elementów i stosowanie powtarzalnych sekwencji. Animatorzy mogą na przykład tworzyć rysunki, w których tylko pewne elementy się poruszają (np. usta podczas mówienia), podczas gdy reszta postaci pozostaje nieruchoma. W ten sposób, zamiast tworzyć 24 unikalne rysunki na sekundę, animatorzy mogą stworzyć znacznie mniej rysunków, które następnie są kopiowane i nieco przerabiane, aby stworzyć iluzję ruchu.
Ponadto, oszczędna animacja często wykorzystuje technikę zwaną "bank system". Technika ta polega na tworzeniu sekwencji animacji, które mogą być używane wielokrotnie w różnych odcinkach. Przykładem mogą być sceny przemiany w anime o magicznych dziewczynach czy sceny związane z połączeniem robotów w anime o mechach.
Wreszcie, w oszczędnej animacji często wykorzystuje się tzw. "looping" lub "zapętlanie", czyli tworzenie krótkich sekwencji animacji, które mogą być powtarzane w kółko, aby stworzyć iluzję ciągłego ruchu. Może to obejmować na przykład tło poruszające się za postacią, która biegnie w miejscu.
Wszystko to razem pozwala twórcom anime na stworzenie animacji, które są zarówno atrakcyjne wizualnie, jak i oszczędne pod względem produkcji.
Porównanie techniki oszczędnej animacji do pełnej animacji
Technika oszczędnej animacji w porównaniu do pełnej animacji jest jak haiku do powieści. Pełna animacja jest jak powieść - bogata, szczegółowa i pełna na wiele sposobów. Z drugiej strony, oszczędna animacja jest jak haiku - skondensowana, esencjonalna i opowiadająca swoją historię w najbardziej skoncentrowany, ale nadal atrakcyjny sposób.
Pełna animacja, taka jak ta stosowana przez studio Disneya, składa się z bogatego i szczegółowego ruchu postaci oraz bardzo płynnej animacji. Każda klatka jest unikalna, co prowadzi do wysoce szczegółowego i realistycznego ruchu. Ten rodzaj animacji jest zwykle bardzo kosztowny i czasochłonny w produkcji, ale skutkuje wyjątkowo płynnymi i szczegółowymi obrazami.
W przeciwieństwie do tego, oszczędna animacja jest bardziej skondensowana. Chociaż nadal jest atrakcyjna, zazwyczaj nie ma takiego poziomu szczegółowości w ruchu jak pełna animacja. Zamiast tego, techniki oszczędnej animacji polegają na zminimalizowaniu ruchu i powtarzaniu klatek, aby oszczędzić czas i koszty. Ta technika pozwala na stworzenie dużych ilości animacji w krótkim czasie i z mniejszym budżetem.
Ale nie należy mylić oszczędnej animacji z gorszą jakością. Właściwie wykonana, oszczędna animacja jest pełna stylu i osobowości. Japońskie anime wykorzystuje techniki oszczędnej animacji do stworzenia unikalnych i ekspresyjnych dzieł, które są zarówno bogate artystycznie, jak i emocjonalne. Wiele z tych technik pozwala animatorom na dodanie dodatkowego znaczenia i kontekstu do swoich animacji, czego nie można osiągnąć za pomocą pełnej animacji.
Wspomniana wcześniej technika "systemu bankowego", która polega na wielokrotnym użyciu tych samych sekwencji animacji, pozwala twórcom na stworzenie znaków rozpoznawczy dla swoich postaci i seriali. Sceny przemiany Czarodziejki z Księżyca stały się kultowe nie tylko dlatego, że są piękne, ale także dlatego, że są powtarzane w każdym odcinku, co dodaje im znaczenia.
Podobnie, technika "loopingu", polegająca na tworzeniu krótkich sekwencji animacji, które są powtarzane, może pomóc w utworzeniu iluzji ruchu bez konieczności tworzenia dużej ilości unikalnych klatek. Chociaż to może wydawać się prostym rozwiązaniem, efekt może być zadziwiająco skuteczny. Na przykład, scena z filmu anime "Akira", w której postaci motocyklistów poruszają się po mieście, wykorzystuje pętle animacji, aby stworzyć iluzję szybkiego i płynnego ruchu. Pomimo zastosowania oszczędnej animacji, ta scena jest uważana za jedną z najbardziej pamiętnych i wpływowych w historii anime.
Oszczędna animacja wykorzystuje też często technikę "zatrzymywania obrazów" do pokazania tłumów ludzi lub innych złożonych scen. Zamiast animować każdą postać indywidualnie, animacja jest "zamrożona", tworząc efekt sztywnej sceny, ale jednocześnie dając widzowi wrażenie tłumu.
Nie możemy też zapomnieć o "częściowej animacji", gdzie tylko część postaci jest animowana, takie jak usta podczas mówienia, lub ręce podczas wykonywania akcji. Technika ta nie tylko oszczędza czas i pieniądze, ale również pozwala na zwiększenie ostrości i czystości obrazu, ponieważ nie ma konieczności animowania każdego szczegółu postaci w każdej nowej klatce.
Oszczędna japońska animacja ma więc swoje unikalne zalety i w anime jest wykorzystywana w sposób, który przekracza granice konwencjonalnej animacji. Techniki oszczędnej animacji pozwalają na tworzenie unikalnych, ekspresyjnych i emocjonujących dzieł, które nadal mają moc poruszania serc widzów na całym świecie.
W każdym razie, najważniejsze jest to, że oszczędna animacja jest nie tylko sposobem na zaoszczędzenie pieniędzy i czasu. To także artystyczny wybór, który pozwala twórcom anime na eksplorację nowych metod opowiadania historii i wyrażania emocji. To jest ta unikalna kombinacja stylu, gospodarności i innowacyjności, która sprawia, że anime jest tak fascynujące i inspirujące dla tak wielu ludzi.
Techniki oszczędnej animacji w anime
Opis specyficznych technik oszczędnej animacji stosowanych w anime, takich jak: częściowa animacja, system bankowy, użycie linii ruchu itp.
W branży anime istnieje wiele technik, które pozwalają na efektywne zarządzanie zasobami podczas produkcji. Techniki te, mimo że są oszczędne, często dodają unikalnego uroku i stylu, który stał się znakiem rozpoznawczym anime. W tym dziale przyjrzymy się kilku z nich:
- Animacja "na trzy": Technika ta polega na rozciągnięciu jednego rysunku na trzy klatki animacji. Zamiast tradycyjnej animacji, która wykorzystuje 24 klatki na sekundę (FPS), stosuje się tylko 8 klatek na sekundę. Pozwala to na znaczne oszczędności zarówno czasu, jak i zasobów potrzebnych do stworzenia animacji, ponieważ zmniejsza się ilość rysunków, które trzeba wykonać.
- Częściowa animacja: Ta technika polega na animowaniu tylko kluczowych części postaci, takich jak usta, oczy, ręce lub stopy, zamiast całości. Najpopularniejszym przykładem jest animacja ruchu ust postaci podczas mówienia, co nie tylko oszczędza czas i koszty, ale także dodaje wyrazistości i dynamiki scenom dialogowym. Z biegiem czasu technika ta stała się bardziej zaawansowana, a ruchy szczęk i twarzy stały się bardziej płynne i wyrafinowane.
- System bankowy (Bank System): Jest to technika polegająca na ponownym użyciu wcześniej stworzonych animacji w nowych kontekstach. Przykładami wykorzystania tej techniki są sceny transformacji w seriach mahō-shōjo (magiczne dziewczyny), animacje łapania i przyzywania Pokemonów, czy sceny łączenia robotów w anime z gatunku mecha, które są wykorzystywane wielokrotnie w serii. Ta technika nie tylko oszczędza czas i pieniądze, ale również pomaga utrzymać spójność i ciągłość serialu.
- Użycie linii ruchu i innych symboli: Te techniki, pochodzące z japońskiego komiksu (manga), są powszechnie stosowane w anime. Linie ruchu są wykorzystywane do pokazania szybkości i kierunku ruchu, podczas gdy inne symbole, takie jak krople potu czy żyły na czole, służą do wyrażania emocji postaci. Symbole te mogą wydawać się dziwaczne dla osób nieznajomych z kulturą mangi i anime, ale dla fanów są one nieodłącznym elementem tego medium.
- Praca z kamerą: W anime często stosuje się różne techniki kamery, takie jak panning (przesuwanie kamery w poziomie), zoomowanie czy zmiana perspektywy, aby oszczędzić na animacji. Na przykład, zamiast animować postać, która porusza się przez scenę, animuje się tło, przesuwając je za postacią. Z drugiej strony, zamiast animować ruchome tło, możemy narysować jedną klatkę i przesuwać kamerę lub zoomować ją na wybranym elemencie. Praca z kamerą to jedna z najczęściej stosowanych technik, pozwalających oszczędzić czas spędzony przy animacji.
- Pętla animacji (Looping): Technika pętli animacji odnosi się do ciągłego powtarzania krótkiego fragmentu animacji, tworząc w ten sposób iluzję nieprzerwanego ruchu. Looping jest często stosowany do animowania elementów przyrody, takich jak płynąca woda, falujące liście na wietrze, czy migoczące gwiazdy na nocnym niebie. Techniką tą można animować oddychanie, falujące włosy, mruganie itp.
- Zatrzymanie obrazu: Ta technika jest często używana do przedstawiania tłumów ludzi, zwłaszcza w scenach z dużą liczbą postaci. Zamiast animować każdą postać indywidualnie, animacja jest "zamrożona", co tworzy efekt sztywnej, ale pełnej sceny. Zatrzymanie obrazu jest także często stosowane do przedstawiania krytycznych momentów w anime. Niekiedy technika ta wykorzystywana jest do pokazania bohatera, który toczy wewnętrzny dialog – w tym przypadku często łączona jest z ruchem kamery.
W przeszłości w anime była wykorzystywana również technika znana jako "paka paka". To technika, która polega na intensywnym migotaniu tła, aby stworzyć efekt dramatycznego lub intensywnego momentu. Była ona powszechnie stosowana w anime, aż do pamiętnego incydentu z 1997 roku związanego z odcinkiem "Pokémon" o tytule "Dennō Senshi Porygon". Odcinek ten spowodował u wielu widzów ból głowy, zawroty i nudności, a nawet doprowadził do tego, że 600 dzieci w całej Japonii zostało zabranych do szpitali. Ostatecznie incydent ten, znany jako "Pokémon Shock", doprowadził do powstania wytycznych dotyczących migotania i intensywności światła w produkcjach telewizyjnych.
Przykłady popularnych anime, które używają tych technik
Na przestrzeni lat wiele anime skorzystało z oszczędnych technik animacji, a niektóre z nich stały się ikonami właśnie dzięki unikalnemu stylowi, który te metody umożliwiły.
- "Astro Boy" (1963) - Osamu Tezuka: Jest to pierwszy serial anime, który na dużą skalę wykorzystał technikę oszczędnej animacji. Tezuka, często nazywany "bogiem mangi" i "ojcem anime", zastosował ten styl, aby sprostać ograniczeniom budżetowym i produkcyjnym. Jednym z często powtarzanych elementów była sekwencja startu i lotu tytułowego bohatera.
- "Sailor Moon" (1992) - Naoko Takeuchi: Ten serial jest świetnym przykładem wykorzystania systemu bankowego. Transformacje Czarodziejek, jak również ich ataki, są sekwencjami, które pojawiają się w wielu odcinkach, co pozwala zaoszczędzić czas i zasoby.
- "Neon Genesis Evangelion" (1995) - Hideaki Anno: Ten popularny serial z gatunku mecha jest znany z wykorzystania techniki oszczędnej animacji w innowacyjny sposób, wprowadzając długie, statyczne sceny, które służyły nie tylko oszczędności, ale także opowiadaniu historii, budowaniu napięcia i atmosfery.
- "Naruto" (2002) - Masashi Kishimoto: Wiele walk w "Naruto" korzysta z dynamicznej kamery i intensywnego użycia linii ruchu, co daje widzom wrażenie szybkiego i ekscytującego ruchu bez konieczności animowania każdego szczegółu.
- "Puella Magi Madoka Magica" (2011) - Gen Urobuchi, Akiyuki Shinbo: Studio Shaft, które wyprodukowało to anime, jest znane ze swojego unikalnego stylu, który często wykorzystuje oszczędne techniki animacji, takie jak abstrakcyjne tła i wyraziste użycie linii ruchu.
Oczywiście, to tylko kilka przykładów. Większość seriali anime korzysta z oszczędnych technik animacji na różne sposoby, tworząc różnorodność stylów, które definiują medium.
Osamu Tezuka i jego wpływ na oszczędną animację
Osamu Tezuka, urodzony w 1928 roku, to postać, która zasługuje na szczególne uznanie, gdy mówimy o historii anime. Jest to człowiek, który zrewolucjonizował japońską animację i zyskał tytuł "ojca anime" i "boga mangi". Jego wpływ na medium jest tak głęboki i trwały, że nazwisko Tezuki jest często pierwszym, które przychodzi na myśl, gdy mówimy o anime.
 |
| Fot. Osamu Tezuka w 1951 roku / Skan z "Showa Day by Day" volume 9 / Wikipedia.org |
Początki kariery Tezuki sięgają lat 40. XX wieku, kiedy zaczął publikować swoje mangi. Jego twórczość szybko zyskała popularność, a jego mangi, takie jak "Astro Boy", "Kimba, biały lew" czy "Czopi i księżniczka", stały się fundamentem dla przyszłych pokoleń twórców mangi i anime.
Tezuka nie tylko tworzył znakomite dzieła, ale również wniósł powiew świeżości do procesu twórczego mangi. Jego dynamiczne sekwencje i szczegółowe tła były inspirowane amerykańskimi komiksami i filmami animowanymi, a jego wielowątkowe historie i rozbudowane postacie odbiegały od wcześniejszych, prostszych form mangi. Tezuka wprowadził też ideę "filmowości" do mangi, wykorzystując różne kąty widzenia i sekwencje ramek, które przypominały filmowe sceny, tworząc doświadczenie podobne do oglądania filmu.
Ale to, co najbardziej zasługuje na uwagę w kontekście tego artykułu, to wpływ Tezuki na rozwój oszczędnej animacji. Kiedy Tezuka założył swoje własne studio animacji, Mushi Production, w 1961 roku, zdecydował się na zastosowanie techniki oszczędnej animacji w swoich produkcjach telewizyjnych, począwszy od serialu "Astro Boy". Wybór ten był podyktowany nie tylko ograniczeniami budżetowymi, ale także pragnieniem dostarczenia widzom dynamicznych, emocjonujących historii, dostępnych dla jak najszerszego grona odbiorców. W ten sposób, Tezuka nie tylko zrewolucjonizował technikę animacji, ale także wpłynął na kształt przemysłu anime, tak jak znamy go dzisiaj.
Omówienie jego wkładu w rozwój oszczędnej animacji, w szczególności w odniesieniu do jego produkcji "Astro Boy"
Osamu Tezuka, często uważany za pioniera oszczędnej animacji, swoim genialnym umysłem wprowadził do świata anime nowe techniki, które pozwoliły japońskim animatorom na produkcję animacji o wysokiej jakości, ale przy stosunkowo niskich kosztach. Kluczowym momentem w historii tego medium było powstanie serii "Astro Boy" - drugiego, po Instant History (1961-1964), japońskiego serialu animowanego, emitowanego w telewizji, który ostatecznie ustanowił podwaliny pod przemysł anime, jaki znamy dziś.
"Astro Boy" zadebiutował na małym ekranie w 1963 roku. Było to duże wyzwanie dla Mushi Production, studia założonego przez Tezukę. Mając na uwadze ograniczenia budżetowe, a jednocześnie dążąc do stworzenia produktu o wysokiej jakości, Tezuka wprowadził do produkcji technikę kręcenia "na trzy".
Zastosowanie tej techniki pozwoliło na ograniczenie liczby klatek na sekundę w stosunku do standardów pełnej animacji. Pomimo to, "Astro Boy" zachwycał dynamiczną akcją i dobrze zaprojektowanymi postaciami. To, co wyróżniało Tezukę, to jego umiejętność wykorzystania technik oszczędnej animacji w taki sposób, że przynosiły one wartość dodaną dla odbiorcy, zamiast ograniczać jakość produkcji.
Częściowa animacja, jedna z technik oszczędnej animacji, pozwoliła Tezuce na stworzenie bardziej złożonych scen, dzięki czemu był w stanie nadać swoim postaciom więcej ekspresji i dynamiki, mimo ograniczonej liczby ramek. W "Astro Boy", można zauważyć, jak Tezuka skupia się na animacji kluczowych elementów, takich jak ruchy ust postaci podczas mówienia, pozostawiając inne części ciała statyczne.
Inną techniką, której używał Tezuka, był system bankowy, czyli ponowne wykorzystanie animacji. Często zdarzało się, że jedna sekwencja była używana wiele razy w różnych epizodach, co pozwalało na zaoszczędzenie czasu i zasobów. Mimo że może to wydawać się ograniczeniem, Tezuka i jego zespół potrafili zastosować te powtarzające się sekwencje w taki sposób, że dodawały one rytmu i charakteru produkcji.
Jednym z najbardziej znanych przykładów użycia systemu bankowego przez Tezukę jest sekwencja startu rakietowego w "Astro Boy". Ta sama animacja była używana wiele razy przez cały serial, co pozwoliło na znaczne oszczędności.
W ten sposób, "Astro Boy", mimo swoich ograniczeń budżetowych, stał się przełomowym dziełem, które zdefiniowało standardy dla przyszłych produkcji anime. Tezuka udowodnił, że oszczędna animacja, mimo swojej ekonomicznej natury, nie musi oznaczać kompromisu w zakresie jakości czy kreatywności.
Osamu Tezuka nie tylko skutecznie wykorzystał oszczędną animację w "Astro Boy", ale także wprowadził techniki, które stały się charakterystycznymi elementami japońskiej animacji.
Ciekawostką jest fakt, że styl animacji Tezuki, który wyewoluował z ograniczeń oszczędnej animacji, stał się ostatecznie charakterystycznym elementem estetyki anime. Wiele z technik stosowanych przez Tezukę jest nadal wykorzystywanych i uznawanych za część tożsamości anime, a wpływ Tezuki na to medium jest nie do przecenienia.
W końcu, jak wielu twórców podkreślało, Tezuka nie tylko "oszczędzał" na animacji - przede wszystkim "inwestował" w nią. Jego oszczędna animacja była strategią, dzięki której mógł wykorzystać dostępne zasoby w najbardziej efektywny sposób, tworząc dzieła, które zrewolucjonizowały branżę i zachwyciły widzów na całym świecie.
Jaki wpływ miało to na późniejsze produkcje anime?
Osamu Tezuka zapoczątkował trend, który trwa do dziś. Jego zasady i metody oszczędnej animacji przyczyniły się do ukształtowania charakterystycznego stylu anime, który jest teraz znany na całym świecie.
Przez lata wiele studiów animacji w Japonii wykorzystywało i rozwijało techniki wprowadzone przez Tezukę. Różne metody, takie jak wykorzystanie banku animacji, częściowej animacji i twórczej pracy z kamerą, stały się stałymi elementami japońskiego przemysłu animacji. Przykładem może być seria "Dragon Ball" autorstwa Akiry Toriyamy, która wykorzystuje technikę częściowej animacji do ukazania szybkości i siły postaci, oraz banków animacji dla często powtarzanych sekwencji, takich jak transformacje postaci.
Inne znane serie, takie jak "Neon Genesis Evangelion", również korzystają z oszczędnej animacji. W jednym z najbardziej pamiętnych odcinków, jakim jest epizod 24, reżyser Hideaki Anno użył techniki "zatrzymanego kadru", trzymając widzów przez ponad minutę w napięciu i niepewności.
W tej scenie, EVA Unit 01, sterowany przez Shinji'ego, trzyma w dłoni Kaworu. Shinji boryka się z trudną decyzją, czy powinien zabić swojego przyjaciela. Scena ta jest znana z tego, że jest wyjątkowo długa, niemalże niewiarygodnie długa w kontekście konwencjonalnej narracji telewizyjnej. Przez ponad minutę wykorzystuje jedną klatkę animacji i koncentruje się na wewnętrznym konflikcie Shinji'ego, podczas gdy w tle słychać muzykę klasyczną.
 |
| Fot. EVA Unit 01 trzyma Kaworu, klatka rozciągnięta na ponad 1 minutę / YouTube.com |
Nawet nowoczesne produkcje, takie jak "Attack on Titan" oraz "Demon Slayer", korzystają z technik oszczędnej animacji, aby zarządzać budżetem i czasem produkcji. Zastosowanie tych technik pozwala im na stworzenie efektownych sekwencji akcji bez nadmiernego obciążenia artystów i animatorów.
Styl oszczędnej animacji stał się jednym z najważniejszych elementów tożsamości anime, pomagając mu zyskać popularność na całym świecie. Wielu twórców anime kontynuuje tradycję Tezuki, stosując oszczędne techniki animacji, a jednocześnie tworząc innowacyjne i pamiętne dzieła.
Podsumowanie
Oszczędna animacja jest nieodłącznym elementem anime, wpływającym na jego unikalny styl i estetykę. Dzięki tej technice, twórcy są w stanie opowiedzieć skomplikowane, rozbudowane historie, mimo ograniczeń budżetowych i czasowych. Dlatego tak ważne jest zrozumienie jej znaczenia i wpływu na anime.
Ciągły rozwój technologii komputerowej znacząco wpłynął na branżę animacji, również na anime. Pojawiły się nowe możliwości, zarówno dla animatorów, jak i dla widzów. Tablety graficzne, oprogramowanie do animacji 3D, techniki renderowania i komputerowego modelowania - wszystko to pozwoliło twórcom z większą precyzją i efektywnością odtwarzać swoje wizje.
Jednakże, pomimo tych innowacji, oszczędna animacja nadal odgrywa kluczową rolę w przemyśle anime. Dzięki niej możliwe jest tworzenie długich, wielowątkowych serii, które są standardem w japońskiej animacji. Co więcej, oszczędna animacja nadała anime charakterystycznego stylu i estetyki, które stały się jego znakiem rozpoznawczym na całym świecie.
Z pewnością oszczędna animacja będzie nadal miała znaczenie w przyszłości anime. Technologia komputerowa, choć umożliwia tworzenie bardziej zaawansowanych i realistycznych animacji, nie zastępuje kreatywności i umiejętności, które leżą u podstaw oszczędnej animacji. Wręcz przeciwnie, otwiera nowe możliwości dla jej rozwoju.
Wraz z dalszym rozwojem technologicznym, techniki oszczędnej animacji prawdopodobnie będą ewoluować, adaptując się do nowych możliwości. Możemy się więc spodziewać, że twórcy anime będą dalej eksperymentować z różnymi technikami, szukając innowacyjnych sposobów na opowiadanie swoich historii.
Niewątpliwie, oszczędna animacja zasługuje na docenienie jako integralny element, który pomógł uczynić anime globalnym fenomenem, jakim jest dzisiaj. W tym kontekście, przyszłość oszczędnej animacji wydaje się być równie ekscytująca, jak jej przeszłość.
Jeśli jesteś zafascynowany światem anime i chciałbyś zgłębić temat jeszcze głębiej, zachęcam do zapoznania się z moimi wcześniejszymi artykułami. Przeczytaj „Od pomysłu do realizacji: Proces produkcji anime rozłożony na czynniki pierwsze”, żeby zrozumieć, jak rodzi się pomysł na anime i jak przebiega proces jego tworzenia. Jeśli zastanawiasz się, ile kosztuje stworzenie takiej produkcji, odpowiedź znajdziesz w artykule „Ile kosztuje produkcja anime? Przemysł animacji w liczbach”. Z kolei jeśli interesują Cię osoby, które stoją za głosami Twoich ulubionych postaci, koniecznie przeczytaj „Seiyuu: głosy zza oceanu - wszystko, co musisz wiedzieć o aktorach głosowych z Japonii”.
Źródła i odnośniki (rozwiń)
1. The Ritualization of the "Bank System" in Japanese TV Animation with Hero or Heroine, Yen-Jung Chang i Chun-Wei Tseng: https://www.researchgate.net/publication/342551066_The_Ritualization_of_the_Bank_System_in_Japanese_TV_Animation_with_Hero_or_Heroine.
2. Osamu Tezuka na Wikipedii: https://en.wikipedia.org/wiki/Osamu_Tezuka
3. Książka "The Art of Osamu Tezuka: God of Manga", Helen McCarthy i Osamu Tezuka, 2009.
4. From animation to anime: drawing
movements and moving drawings, Thomas Lamarre: https://www.researchgate.net/publication/232910104_From_animation_to_anime_drawing_movements_and_moving_drawings
5. Historia animacji na Wikipedii: https://en.wikipedia.org/wiki/History_of_animation
6. Ograniczona animacja na Wikipedii: https://en.wikipedia.org/wiki/Limited_animation
KOMENTARZE